eniz Gamze Ergüven’in ilk uzun metrajlı filmi “Mustang” Türkiye’de kadın olmanın yöreyle ilgisi olmadığı gerçeğini samimi bir dille perdeye taşımış bir yapım. Türk sinemasında yıllardır süregelen ve kalıplaşmış bakış açışı ekseninde; acı çeken, hakları sömürülen, toplumsal baskıya maruz bırakılan kadın hep doğulu kadın olagelmiştir. “Oysa bu toprakların batısı, doğusuna sanıldığı kadar uzak değil.” mesajıyla büyük resme işaret eden Mustang, bu anlamda uyarıcı bir nitelik taşıyor bence.
Karadeniz’in bir sahil kasabasında babaanneleri ve amcaları ile yaşayan; çocukluktan ilk gençliğe uzanan yaşlarda beş kız kardeşin hayatta kalma mücadelesini anlatan film diye bir giriş yapsam zannediyorum abartılı bir söylem olmaz. Anne ve babalarını kaybetmiş beş kız kardeş; bedenlerini, çevrelerini, yaşamı kısacası dünyayı anlamlandırma çağlarındayken, günden güne hapishaneye dönen hayatlarında kısılıp kalıyorlar ve bu noktada filmin adı anlam kazanıyor. İngilizce’de yabani at anlamına gelen mustang kızların içinde bulunduğu kıskacı kelimenin tam manasıyla karşılıyor. Aslında her şey; okul sonrası denizde kızlı-erkekli şakalaşmaların kasabada dilden dile yayılmasıyla başlıyor.
Babaanne kızlara tek tip kahverengi uzun ve bol elbiseler dikiyor, özel ders misali yemek öğreniyorlar, dışarıya çıkamadıkları gibi demir korkuluklarla çevreleniyor ev.Öfkeli ve ahlak timsali(!) amcanın yeğenlerinden birini taciz etmesi ise babaannenin oğlunu sadece uyarması ile kapanıp gidiyor ve sonrası genç kızın intiharı.. Sırayla evlendirilip kızların baştan savılması da aslında kadının namusunun sorumluluğunun kendilerinden çıkıp başkalarına gitmesini sağlamaktan başka bir şey değil.
Evlendirilen her kızın filmden de silinmesi ise izleyicide yarım kalmış bir his bırakırken, diğer yandan diğer bir hapishaneye geçişi vurgulaması açışından başarılı bile bulunabilir. Genel itibariyle filmi iyi ya da kötü olarak değerlendirmektense verdiği mesajı anlamanın daha faydalı olacağı inancındayım zira bu toprakların sadece doğusunda değil her yerinde kadına şiddetin her türlüsüne rastlamak mümkün. Cannes Film Festivali’nden “Europa Cinemas Label” ödülüyle dönen ve Yabancı dilde en iyi film oscar adaylığına layık görülen Mustang, izlenecekler listesine eklenmesi gereken bir film.
